ระบบเตือนภัยไฟไหม้ หรือ Fire Alarm System เป็นระบบที่ออกแบบมาเพื่อตรวจจับสัญญาณของไฟไหม้ในระยะเริ่มต้น และส่งสัญญาณเตือนให้ผู้คนได้ทราบ เพื่อให้สามารถอพยพออกจากพื้นที่อันตรายได้อย่างรวดเร็วและปลอดภัย
ระบบเตือนภัยไฟไหม้โดยทั่วไปจะสามารถตรวจจับได้ดังนี้:
1. ควัน (Smoke)
- หลักการทำงาน: เมื่อเกิดไฟไหม้ จะมีควันลอยออกมา อุปกรณ์ตรวจจับควันจะตรวจจับอนุภาคเล็กๆ ที่เกิดจากการเผาไหม้ ซึ่งเป็นสัญญาณแรกๆ ของการเกิดไฟไหม้
- ประเภทของอุปกรณ์:
- แบบไอออไนเซชัน (Ionization): ตรวจจับอนุภาคที่มีประจุไฟฟ้า ซึ่งเกิดขึ้นจากการเผาไหม้ของวัสดุที่มีส่วนประกอบของคาร์บอน
- แบบออปติคอล (Optical): ตรวจจับอนุภาคที่กระเจิงแสง ซึ่งเกิดจากการเผาไหม้ของวัสดุที่มีส่วนประกอบของไฮโดรคาร์บอน
2. ความร้อน (Heat)- หลักการทำงาน: เมื่อเกิดไฟไหม้ อุณหภูมิในบริเวณนั้นจะเพิ่มสูงขึ้น อุปกรณ์ตรวจจับความร้อนจะตรวจจับการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิ
- ประเภทของอุปกรณ์:
- แบบจุด (Fixed Temperature): ตรวจจับเมื่ออุณหภูมิสูงถึงจุดที่ตั้งค่าไว้
- แบบอุณหภูมิเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว (Rate of Rise): ตรวจจับเมื่ออุณหภูมิเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วในระยะเวลาอันสั้น
3. เปลวไฟ (Flame)- หลักการทำงาน: อุปกรณ์ตรวจจับเปลวไฟจะตรวจจับแสงและความร้อนที่แผ่ออกมาจากเปลวไฟโดยตรง
- ประเภทของอุปกรณ์:
- แบบอินฟราเรด: ตรวจจับรังสีอินฟราเรดที่แผ่ออกมาจากเปลวไฟ
- แบบอัลตราไวโอเลต: ตรวจจับรังสีอัลตราไวโอเลตที่แผ่ออกมาจากเปลวไฟ
4. ก๊าซพิษ (Gas)- หลักการทำงาน: เมื่อเกิดไฟไหม้ อาจมีการปล่อยก๊าซพิษออกมา เช่น คาร์บอนมอนอกไซด์ อุปกรณ์ตรวจจับก๊าซจะตรวจจับก๊าซเหล่านี้
- ประเภทของอุปกรณ์:
- แบบอิเล็กโทรเคมี (Electrochemical): ตรวจจับก๊าซชนิดเฉพาะ เช่น คาร์บอนมอนอกไซด์, ก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์
- แบบเซมิคอนดักเตอร์ (Semiconductor): ตรวจจับก๊าซไวไฟ เช่น มีเทน, บิวเทน
- แบบอินฟราเรด (Infrared): ตรวจจับก๊าซหลายชนิด เช่น มีเทน, เอทานอล
- นอกจากนี้ ระบบเตือนภัยไฟไหม้ยังอาจมีฟังก์ชั่นเสริมอื่นๆ เช่น
- การส่งสัญญาณเตือน: เสียงไซเรน, ไฟกระพริบ, การแจ้งเตือนไปยังโทรศัพท์มือถือ
- การควบคุมระบบดับเพลิง: เช่น การเปิดสปริงเกอร์, การปิดวาล์วแก๊ส
- การเชื่อมต่อกับระบบรักษาความปลอดภัย: เช่น กล้องวงจรปิด, ระบบควบคุมการเข้าออก
- ปัจจัยที่ควรพิจารณาในการเลือกใช้ระบบเตือนภัยไฟไหม้
- ประเภทของอาคาร: อาคารพักอาศัย, อาคารสำนักงาน, โรงงานอุตสาหกรรม
- ขนาดของอาคาร: ขนาดของอาคารจะส่งผลต่อจำนวนและประเภทของอุปกรณ์ที่ต้องติดตั้ง
- วัสดุที่ใช้ในอาคาร: วัสดุที่ใช้ในการก่อสร้างอาคารจะส่งผลต่อชนิดของไฟที่อาจเกิดขึ้น
- กิจกรรมที่ดำเนินการในอาคาร: กิจกรรมที่ดำเนินการในอาคาร เช่น การใช้สารเคมี, การประกอบอาหาร
- งบประมาณ: ราคาของระบบเตือนภัยไฟไหม้จะแตกต่างกันไปตามประเภทและคุณสมบัติของอุปกรณ์
- การบำรุงรักษาระบบเตือนภัยไฟไหม้
- เพื่อให้ระบบเตือนภัยไฟไหม้ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ควรมีการตรวจสอบและบำรุงรักษาอย่างสม่ำเสมอตามระยะเวลาที่กำหนด เช่น การทำความสะอาดเซ็นเซอร์, การทดสอบระบบเป็นประจำ
สรุประบบเตือนภัยไฟไหม้เป็นระบบที่สำคัญในการป้องกันและควบคุมเหตุการณ์ไฟไหม้ การเลือกใช้ระบบที่เหมาะสมและการบำรุงรักษาอย่างสม่ำเสมอ จะช่วยเพิ่มความปลอดภัยให้กับชีวิตและทรัพย์สิน